هفته های اول بارداری بسیار مهم هستند و یکی از روش های تشخیصی که 2 هفته پس از عقب افتادن قاعدگی انجام می شود سونوگرافی است و برخی از علائم دوران بارداری همین عقب افتادن قاعدگی، تهوع و خستگی است.
سایز و وضعیت جنین در هفته های اول بارداری
در ابتدا لازم است توضیح داده شود که بارداری به صورت کلی سه دوره دسته بندی شده است: سه ماه اول بارداری که 12 هفته اول را شامل می شود، سه ماهه دوم بارداری که شامل هفته های 12 تا 24 بارداری است و سه ماهه سوم که هفته های 24 تا 40 را شامل می شود و معمولا نوزادان حدود 38 هفته را با مادر و در رحم مادر هستند اما چون بارداری از روز اول از آخرین دوره قاعدگی شروع می شود (در حدود 2 هفته بعد بارداری اصلی شروع می شود) به طور متوسط 40 هفته این دوران را در نظر می گیرند.
در هفته های اول جنین چه شکلی دارد؟
در دو هفته اول زمان تخمک گذاری و در هفته های بعد زمان لقاح است. در ادامه اندازه جنین را در سه ماهه اول (هفته های اول) بررسی می کنیم:
اندازه جنین در هفته اول حاملگی در این هفته همانطور که گفتیم بارداری از اولین روز از آخرین قاعدگی شروع می شود و هفته اول هنوز جنین شکل نگرفته است.
اندازه جنین در هفته دوم حاملگی در پایان این هفته تخمک توسط اسپرم بارور می شود.
اندازه جنین در هفته سوم حاملگی در این هفته بعد از بارور شدن تخمک تقسیم سلولی شروع می شود و اندازه جنین هم شاید به اندازه دانه های خشخاش باشد.
اندازه جنین در هفته چهارم حاملگی (جنین یک ماهه) در این هفته جنین از یک دانه برنج کوچک تر است و سیستم های مختلف بدن جنین در حال شکل گیری است.
اندازه جنین در هفته پنجم حاملگی سیستم و ارگان اصلی جنین مانند قلب در حال تشکیل است و در این هفته اندازه جنین شبیه به دانه سیب (0.13 اینچ در حدود 3.3 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته ششم حاملگی در این هفته گردش خون شروع می شود و همچنین هورمون هایی ترشح می شود که مانع از شروع دوره قاعدگی در مادر است. در این هفته اندازه جنین در حدود یک نخود شیرین (0.25 اینچ در حدود 6.35 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته هفتم حاملگی در این هفته دست و پاهای جنین در حال تشکیل شدن است. در این هفته اندازه جنین می تواند به اندازه یک بلوبری (0.51 اینچ در حدود 12.95 میلی متر) باشد.
اندازه جنین در هفته هشتم حاملگی (جنین دو ماهه) در این هفته اندام تولید مثل جنین در حال شکل گیری است. در این هفته اندازه جنین در حدود یک تمشک (0.63 اینچ در حدود 16 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته نهم حاملگی در این هفته چشم، دهان و زبان جنین در حال شکل گیری است. در این هفته اندازه جنین در حدود یک زیتون سبز (0.9 اینچ در حدود 22.86 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته دهم حاملگی در این هفته انگشتان و ناخون های جنین تشکیل می شوند و اندازه جنین در حدود یک انجیر (1.2 اینچ در حدود 30.48 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته یازدهم حاملگی دندان ها در لثه ها شروع به تشکیل می کنند و اندازه جنین در حدود یک لیمو (1.6 اینچ در حدود 40.64 میلی متر) است.
اندازه جنین در هفته دوازدهم حاملگی (جنین سه ماهه) تقریبا می توان گفت تمام سیستم های حیاتی جنین در حال شکل گیری و توسعه است و حتی جنین در این هفته قادر به بازو بسته کردن مشت خود است و در این هفته به اندازه یک آلو سیاه (2.1 اینچ درحدود 53.34 میلی متر) است.
درباره سونوگرافی بارداری چند مرحله است؟ بیشتر بدانید!
علائم هفته های اول بارداری
در حقیقت هفته اول بارداری از زمان لقاح اسپرم با تخمک آغاز می شود اما چون نمی توان گفت دقیقا زمان تخمک گذاری و لقاح چه زمانی است پزشکان اولین روز از آخرین قاعدگی را اولین روز بارداری و آن هفته را هفته اول بارداری درنظر می گیرند و دو هفته اول را زمان تخمک گذاری می دانند.
علائمی که خانم های باردار در هفته های اول می توانند داشته باشند، علائمی مانند عقب افتادن قاعدگی، تکرر ادرار، حساس شدن سینه ها، احساس خستگی و تهوع صبگاهی، تغییر در خلق و خوی، تنفر از غذا یا ویار داشتن، افزایش دمای بدن یا گر گرفتگی، حساسیت به بو، خونریزی خفیف یا لک بینی (یک تا دو هفته بعد از تخمک گذاری) و گرفتگی عضلات (به دلیل تغییرات هورمونی مانند افزایش هورمون پروژسترون) که شایع ترین علائم هستند.
50 درصد خانم ها ممکن است تا هفته پنجم علائمی نداشته باشند ولی اینکه از هفته ششم به بعد هم بدون علامت باشند احتمال آن بسیار کم است.
علائم بارداری در هفته اول بعد از لقاح
علائم بارداری در هفته اول بارداری بعد از لقاح اسپرم و تخمک می تواند شامل عقب افتادن پریود، تکرر ادرار، حساس شدن سینه‌ها، احساس خستگی و تهوع صبحگاهی باشد. البته باید این نکته را در نظر داشت که افرادی که دارای قاعدگی های نامنظم هستند و پریود آن ها اغلب نامنظم است، عقب افتادن عادت ماهانه در آن ها نمی تواند دقیقا نشانه بارداری باشد ولی بهتر است برای اطمینان تست انجام شود.
در زمانیکه لقاح انجام می شود در هفته های اول معمولا تا 10 روز پس از لقاح (سه ماه اول بارداری) لکه بینی که نشانه لانه گزینی است ممکن است رخ دهد و طبیعی است. گاهی ممکن است این حالت در زمان عادت ماهانه رخ دهد و تا چند روز نیز ادامه داشته باشد و به نظر قاعدگی خفیف بیاید و فرد توجهی به این موضوع نداشته باشد که ممکن است یکی از علائم بارداری باشد.
روش تشخیص بارداری در روزهای اول
در هفته دوم، سوم بارداری معمولا خانم ها از تست هایی مانند بیبی چک استفاده می کنند تا از شکی که دارند اطمینان حاصل کنند پس از آن با انجام آزمایش خون می توانند از مثبت و منفی بودن بارداری مطمئن شوند و در هفته پنجم یا ششم به بعد با استفاده از سونوگرافی هم بارداری و هم ضربان قلب جنین قابل تشخیص و شنیدن است.
عدد بتا در هفته های اول حاملگی
آزمایش بتا (Beta HCG) آزمایشی است که برای تشخیص دقیق بارداری انجام می شود و اگر غلظت آن کمتر از 5 باشد یعنی بارداری منفی است و اگر بین 10 تا 25 باشد به معنای این است که مشخص نیست و باید چند روز بعد مجدد تست تکرار شود و اگر عدد از 25 بالاتر باشد نشانه مثبت بودن بارداری است و از هفته 4 تا 6 بارداری سطح هورمون HCG افزایش و بعد کاهش می یابد و از 6 تا 12 هر 48 ساعت سطح این هورمون 2 برابر می شود و از هفته 12 به بعد سرعت افزایش آن کم می شود و این تغییرات نشان دهنده سلامت جنین است.
پایین بودن بتا کمتر از 2000 در اوایل بارداری (هفته های اول بارداری) می تواند نشانه بارداری خارج رحم و سقط جنین باشد که البته ممکن است تنبلی تخمدان و دلایل دیگری هم داشته باشد به همین دلیل ممکن است نیاز به تست مجدد باشد.
نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که بتای بالا نشانه چند قلویی هم می تواند باشد.
سونوگرافی در هفته های اول بارداری
اولین سونوگرافی بارداری برای تشخیص بارداری، معمولا 2 تا 3 هفته پس از عقب افتادن قاعدگی یعنی هفته پنجم بارداری انجام می شود اما معمولا گفته می شود در هفته های 6 تا 12 بارداری انجام شود تا ضربان قلب جنین هم شنیده شود.
سونوگرافی NT غربالگری سه ماهه اول برای تشخیص ناهنجاری های رشد و اختلالات کروموزومی در هفته های 11 تا 13 بارداری انجام می شود. اگر تمایل به انجام سونوگرافی NT دارید پیشنهاد می شود که مقاله غربالگری NT را مطالعه فرمائید.
سونوگرافی های دیگری هم هستند که در سه ماهه دوم و سوم انجام می شود، اگر تمایل به کسب اطلاعات درباره سونوگرافی هایی که باید در دوران بارداری انجام شود و سونوگرافی هایی که با توجه به صلاح دید پزشک انجام می شود دارید می توانید مقاله چک لیست سونوگرافی های بارداری و آزمایشات را مطالعه فرمایید.
بایدها و نبایدها در هفته های اول حاملگی
بایدهای هفته های اول حاملگی
در هفته های اول بارداری و کل مراحل بارداری باید نکاتی را برای سلامت جنین رعایت کنید برخی از این موارد عبارتند از:
مصرف ویتامین و اسید فولیک در دوران حاملگی بسیار مهم است.
رعایت تغذیه سالم و غنی از مواد معدنی و ویتامین ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
استراحت کافی و ورزش هایی متناسب با بارداری بسیار مهم است.
تحت نظر پزشک بودن برای اطمینان از سلامت جنین و توجه به توصیه های پزشک و انجام سونوگرافی های لازم و روتین از مراقبت هایی است که در دوران حاملگی بسیار مهم و باید به آن توجه زیادی داشت.
نبایدهای هفته های اول حاملگی
برخی نکاتی که نباید در دوران حاملگی انجام شود:
مصرف دخانیات (سیگار و غیره) و الکل
استفاده از داروهای بدون نسخه و بدون مشورت با پزشک
نتیجه گیری
هفته های اول بارداری از هفته های مهم در طول دوره بارداری است و به مراقبت ها و کنترل های ویژه ای نیاز دارد. غربالگری های خاصی هم دارد که در این مقاله به آن ها اشاره کرده ایم. چنانچه تمایل به دریافت نوبت از مرکز دکتر غلامرضا رحیمی که یکی از بهترین مراکز سونوگرافی در گلستان بهارستان تهران است را دارید می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام فرمایید.
